روزی نیست که خبری در مورد جدی بودن بحران آب در کشورمان منتشر نشود. ایران زمین از گذشته دور تاکنون، در ناحیه‌ای کم آب و خشک قرار داشته و ایرانیان همیشه با بحران کم آبی مواجه بوده اند. با افزایش جمعیت و نیاز بیشتر به محصولات کشاورزی و گسترش تکنولوژی‌های استخراج آب از سفره‌های زیرزمینی از جمله چاه‌های عمیق، بخش زیادی از منابع آبی کشور مصرف شده است. در همین خصوص بانک جهانی در گزارشی که به تازگی منتشر کرده اعلام کرده است سرانه منابع آب شیرین تجدیدپذیر ایران در نیم قرن گذشته 71درصد کاهش یافته است.

به گزارش کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران، کشت سنتی و فاقد ارزش اقتصادی برخی محصولات کشاورزی در کنار عدم وجود سیاست مدون آبخیزداری درازمدت در دهه‌های گذشته، مدتهاست زنگ خطر بحران کم آبی را در کشور به صدا درآورده و در ماه‌های گذشته شاهد بروز اولین نشانه‌های نزاع‌های مبتی بر کمبود آب در کشور هستیم. همگان تاکید دارند که بحران آب بی‌شک تبعاتی را به همراه خواهد داشت و با توجه به جدی بودن این بحران در کلانشهرها کارشناسان حوزه آب بر این باورند چنانچه مصرف آب هر شهروند در مناطق شهری و روستایی کشور به کمتر از ?? لیتر در روز نرسد با توجه به برداشت?? درصدی از منابع تجدیدشونده، خالی از سکنه ‏شدن شهرهای کشور به زودی اتفاق خواهد افتاد.

با وجود اینکه بر اساس برخی آمارها مناطق شهری و روستایی حدود ? درصد آب استحصالی کشور را مصرف کرده و در همان حال، کشاورزی بیش از ?? درصد از آب کشور را مصرف می‌کند، ولی همچنان کاهش مصرف آب شهری و روستایی مساله‌ای مهم محسوب می‌شود. چرا که تبعات کم‌آبی در مناطق مسکونی خود را سریعتر نشان می‌دهد و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خاص خود را داراست. بر اساس باور کارشناسان شواهد موجود آشکارا گویای خالی از سکنه‌شدن زودهنگام روستاهای کشور و شهرهای کوچک از جمله جهرم فارس (ناشی از خالی‌شدن آبخوان دشت جهرم) و استهبان فارس (ناشی از خشکیدن دریاچه بختگان و به دنبال آن، کاهش تولیدات ?? هزار هکتار انجیرستان دیم استهبان) و یا بیرجند در خراسان جنوبی و شهر سمنان است که این جمعیت‌ها به کلانشهرهای بزرگ افزوده می‌شوند و شرایط این کلانشهرها را برای تامین آب شهری دشوارتر می‌کنند. بنابراین مسوولیت شهروندان کشور در خصوص کاهش آب مصرفی بسیار زیاد است.

این بحران در حالی جدی‌تر می‌شود که به گزارش بانک جهانی ایران در سال???? حدود ???? مترمکعب آب شیرین تجدیدپذیر برای هر نفر داشته؛ در حالی طی ?? سال اخیر،  به طور متوسط سرانه هر فرد از آب‌ شیرین 4هزار متر مکعب کاهش یافته است. بانک جهانی به تازگی گزارشی از وضعیت آب شیرین در کشورهای مختلف دنیا منتشر کرده است؛ بر این اساس ایران در سال ????، حدود ???? متر مکعب آب شیرین تجدیدپذیر برای هر نفر داشته؛ در حالی که در سال ???? (حدود نیم قرن پیش) این مقدار ???? مترمکعب بوده؛ یعنی در حدود نیم قرن، حدود ?هزار متر مکعب از آب‌های تجدیدپذیر ایران کم شده است. به این ترتیب حدود 71 درصد از سرانه آب شیرین تجدیدپذیر ایرانیان تنها طی نیم قرن کاهش یافته است که نشانه وخامت اوضاع آب در کشور است.

در این گزارش گفته شده است، در ایسلند برای هر فرد به اندازه بیش از ??? استخر المپیک آب شیرین تجدیدپذیر وجود دارد؛ با این حال نزدیک به ?.? میلیارد نفر در کشورهایی زندگی می‌کنند که با کم‌آبی رو به رو هستند. این وضعیت ممکن است در دو دهه آینده دو برابر شود. در این میان انتظار می‌رود که سطح آب شیرین تجدیدپذیر در آسیای مرکزی تا ???? مترمکعب برای هر نفر کاهش پیدا کند، این عدد معادل یک استخر در سال ???? برای هر نفر است.

طبق این گزارش، بیشترین مقدار آب شیرین تجدیدپذیر متعلق به کشور ایسلند با ?????? مترمکعب برای هر نفر است. رتبه دوم متعلق به کشور گویان با ?????? مترمکعب است؛ البته در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هم اوضاع چندان جالب نیست؛ چرا که براساس این آمار مقدار آب شیرین تجدیدپذیر در این منطقه ??? مترمکعب برای هر نفر بوده است. در سال ????، این مقدار ???? مترمکعب برای هر نفر بوده است

از سوی دیگر و  براساس گزارش وزارت نیرو، میزان روان‌آب‌های کل کشور در سال جاری ?? میلیارد و ??? میلیون مترمکعب بوده که نسبت به میانگین بلندمدت با ?? میلیارد و ??? میلیون مترمکعب، ?? درصد کاهش داشته همچنین طبق آخرین داده ها ?? درصد مخزن سدهای کشور خالی است. در خصوص آب های زیرزمینی نیز باید گفت که آمارهای موجود در این زمینه گویای این است که کشور در شرایط فرا بحران قرار گرفته چراکه بیش از ?? درصد منابع تجدید شونده در کشور استفاده می شود و این در حالی است که بر اساس اعلام جهانی اگر کشوری بیش از ?? درصد از این منابع استفاده کند در شرایط بحران آبی قرار می‌گیرد.

علاوه بر این در سال های گذشته ??? میلیارد مترمکعب آب استحصالی در کشور وجود داشته اما در شرایط فعلی این رقم به ?? میلیارد مترمکعب کاهش یافته که این موضوع بیانگر کاهش ?? درصدی میزان آب استحصالی کشوراست. از سوی دیگر در حال حاضر ??? میلیارد مترمکعب کسری مخزن در کشور وجود دارد که قرار است طی برنامه ?? ساله این عدد به صفر برسد و برنامه های متعددی برای آن در نظر گرفته شده اما باتوجه به این مساله که ایران در بین ??? کشور دنیا از لحاظ برخورداری از منابع آب در رتبه ?? و در بین این کشورها از لحاظ سرانه منابع آب در جایگاه ??? دنیا قرار دارد نمی توان خیلی به رفع این بحران در کشور امید داشت.

نوشتن این اعداد شاید آسان باشد اما در حقیقت این اعداد گویای فاجعه آبی در کشور است، فاجعه‌ای که ایران را در لیست کشور های کم آب قرار داده و نمی‌توان این مساله را منکر شد که بحران آب می‌تواند بحران‌های دیگری همچون نزاع، مهاجرت و مسائلی از این قبیل را به همراه داشته باشد.